Ký ức khó quên của Tiến sĩ tâm lý Lý Thị Mai về cô bé mắc bệnh tim

Tập 20 "Đời Rất Đẹp" là hành trình đầy cảm xúc của Tiến sĩ Tâm lý Lý Thị Mai – người đã chạm đến trái tim rất nhiều người qua từng cánh thư, từng cuộc gọi tư vấn qua nhiều thập kỷ làm nghề.

Tại chương trình Đời Rất Đẹp, MC Ngọc Lan vô cùng hào hứng khi "miền ký ức" đầu tiên của tiến sĩ tâm lý Lý Thị Mai là chiếc điện thoại bàn. Bà Lý Thị Mai nhớ lại nhiều kỷ niệm khó quên và vô cùng đẹp đẽ trong hành trình tư vấn tâm lý của mình.

Bà kể rằng, từ những ngày đầu cộng tác với Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam — nơi đầu tiên thực hiện tư vấn tâm lý trực tiếp cho thanh niên — bà là một trong những chuyên gia tâm lý đầu tiên tại Việt Nam. Về sau, bà có cơ hội làm việc với tổng đài 108 (sau này là tổng đài 1088), đường dây tư vấn tâm lý qua điện thoại.

Bà Lý Thị Mai từng là một nhà giáo và bắt đầu con đường dạy học từ năm 1976. Đến năm 1992, con bà bước vào độ tuổi vị thành niên, cần người lớn bên cạnh chăm sóc miếng ăn, giấc ngủ và việc học. Bà cảm thấy lo lắng vì hai vợ chồng thường xuyên công tác ở hai địa phương khác nhau. Vì vậy, bà quyết định rời khỏi biên chế nhà nước, sau đó về làm việc tại Trung tâm Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam TP.HCM.

Tiến sĩ Nguyễn Minh Hòa và nhà báo Minh Quang, khi biết tin bà rời ngành giáo dục, đã lập tức mời bà về làm chuyên gia tư vấn. Bà Lý Thị Mai cho biết: “Ở thời điểm ấy, đây là một mô hình quá mới mẻ và cũng là thử thách. Đứng giữa câu chuyện dừng lại công việc giảng dạy ở trường và câu chuyện trở thành chuyên gia tư vấn, tôi nhận ra hai công việc này có nhiều điểm tương đồng. Hơn nữa, ai từng học qua sư phạm cũng đều học qua tâm lý học”.

Khi bắt đầu chuyển sang công việc mới, bà Lý Thị Mai cho biết xã hội vẫn chưa quen thuộc với nghề tư vấn tâm lý. Vì vậy, bà đã đi học để làm nghề. Bà xúc động kể lại một câu chuyện đặc biệt và đáng nhớ: “Có một gia đình gồm hai mẹ con, bé bị mắc bệnh tim bẩm sinh. Mẹ bé nghe chương trình tư vấn trên đài phát thanh. Khi nghe thấy tên tôi, bé nói với mẹ: ‘Con muốn gặp cô Mai’. Khi được tư vấn riêng, bé tâm sự rằng rất lo lắng và thương mẹ, sợ nếu mình mất thì mẹ sẽ ra sao, và bé cũng rất sợ cái chết đến với mình. Dù được bác sĩ chữa trị nhưng cuối cùng các bác sĩ chẩn đoán rằng cháu không thể qua khỏi. Những giây phút cuối đời, cháu được chúng tôi tư vấn qua điện thoại vì không đủ sức khỏe để đến văn phòng. Tôi đã chuẩn bị tinh thần cho cháu trước những điều tồi tệ có thể xảy ra. Mẹ cháu kể rằng, cháu đã gục xuống bàn khi đang viết cho tôi một bức thư còn dang dở”.

Để đồng hành cùng những câu chuyện tâm lý như vậy, tiến sĩ Tâm lý Lý Thị Mai luôn giữ tinh thần công tư phân minh, tỉnh táo và không để cảm xúc lấn át lý trí, nhằm đưa ra những lời khuyên phù hợp cho khách hàng dù là qua điện thoại hay gặp trực tiếp.

Từ trong chiếc hộp ký ức, MC Ngọc Lan lấy ra ba quyển sách do chính bà Lý Thị Mai viết. Quyển đầu tiên là Tao Đàn Chiêu Anh Cát, được bà viết sau khi tốt nghiệp cử nhân Văn chương. Bà cho biết đây là quyển sách chứng minh kết quả học tập và sự cố gắng của cô trong ngành học mà cô đã theo đuổi.

Quyển thứ hai liên quan đến công việc tư vấn tâm lý của bà, mang tên Những Cung Bậc Đời Thường. Lý giải về tên sách, bà chia sẻ: “Trong sách là những bài viết tôi từng đăng tải, được tập hợp lại. Đó là những tâm tình, suy nghĩ của người làm nghề tâm lý”. Đây là quyển sách thứ 41 của bà, nói về những nội dung ứng dụng tâm lý học vào đời sống.

Quyển sách cuối cùng mang nội dung về khoa học lịch sử có tên Thức Cùng Thiên Cổ, do bà cùng chồng viết. Sách bao gồm các bài viết, khảo cứu và tham luận khoa học về lịch sử và văn hóa Việt Nam. 

Dù đã rời khỏi biên chế trong lĩnh vực giáo dục, hiện tại tiến sĩ tâm lý Lý Thị Mai vẫn tham gia giảng dạy các khóa học kỹ năng mềm và kỹ năng sống cho học viên ở nhiều độ tuổi và ngành nghề khác nhau. Bà chia sẻ rằng để dạy được những lĩnh vực giáo dục mới này, cần rất nhiều kiến thức và công việc tư vấn tâm lý cũng vậy.

Chia sẻ với MC Ngọc Lan, tiến sĩ tâm lý Lý Thị Mai cho biết: “Khách tư vấn của chúng tôi, họ là người hiểu biết và là những con người tốt. Chúng tôi luôn trong tâm thế sẵn sàng lượng kiến thức nhất định để có thể đồng hành được với khách tư vấn. Đặc biệt hơn, có những trường hợp còn cần phải trị liệu tâm lý lâu dài. Qua đó có thể thấy công việc tư vấn tâm lý và giảng dạy có nhiều điểm tương đồng, và khi tôi thực hiện các thao tác trau dồi kiến thức chính là lúc tôi học tập cho cả hai lĩnh vực”.

Bà Lý Thị Mai chia sẻ: “Bên cạnh gam màu tối của cuộc sống, chúng ta vẫn nhìn thấy cuộc sống rất đẹp. Sẽ có những thử thách, những biến cố xảy ra xung quanh chúng ta; hãy coi đó là một động lực để bước tiếp, bởi nếu cuộc đời bằng phẳng mãi thì không còn là cuộc đời. Chuyện gì cũng có thể vượt qua được và phải thực sự tin vào điều đó, bằng cách này hoặc cách khác. Và khi đã cố gắng hết sức, hết khả năng thì điều còn lại là sự chấp nhận. Chấp nhận trong sự chủ động, chủ động làm hết khả năng thì lúc này chấp nhận chính là hạnh phúc của chúng ta vì đã làm mọi cách”.

Tập 18 chương trình Đời Rất Đẹp với tiến sĩ tâm lý Lý Thị Mai sẽ được phát sóng vào lúc 19h15, thứ Bảy, ngày 24/5/2025 trên kênh VTV9. Chương trình do VTV9 và Jet Studio phối hợp thực hiện.

Theo Minh Anh Tạp chí VTV